Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
καταλαμβανω
καταλαμβάνω
κατα-λαμβάνω
(fut. καταλήψομαι - ион. καταλάμψομαι, aor. 2 κατέλαβον, pf. κατείληφα - ион. καταλελάβηκα; pass.: aor. κατελήφθην - ион. κατελάμφθην, pf. κατείλημμαι)
; 1) схватывать, охватывать
ex. (νῶτά τινος Hom. - in tmesi)
; 2) захватывать
ex. (τέν ἀκρόπολιν Thuc.; τὰ χρήματά τινος Arph.; Πειραιεὺς κατειλημμένος Isocr.)
; 3) тж. med. занимать
ex. (στρατόπεδον Thuc.; ἕδρας Arph.; πόλιν Polyb.; θέαν Luc.; πάντα φυλακαῖς Plut.)
; 4) хватать, ловить
ex. (φεύγοντας Her.; ὁ καταληφθείς θανάτῳ δίδοται Plat.)
κατελήφθη πωλῶν τὰ σά Eur. — он был пойман, когда продавал твои вещи
; 5) зажимать, затыкать
ex. (τὰ ὦτα ταῖς χερσί Plut.)
; 6) сдерживать, задерживать, (при)останавливать
ex. (αὐξανομένην τέν δύναμιν Κύρου Her.)
ἴσχε καὴ καταλάμβανε σεωυτόν Her. — смиряй и сдерживай себя;
κ. τὸ πῦρ Her. — потушить огонь
; 7) прекращать, улаживать
ex. (τὰς διαφοράς Her.)
; 8) унимать, примирять
ex. (τοὺς ἐρίζοντας Her.)
; 9) укреплять, закреплять
ex. (φρουραῖς, sc. τὰς πόλεις Plut.; τὰ μὲν νόμοις κατειλημμένα, τὰ δὲ ἔθεσιν Arst.)
ἐκ παλαιοῦ κατειλημμένος Arst. — издревле укоренившийся
; 10) обязывать, связывать
ex. (πίστι Her.; ὁρκίοις Her. и ὅρκοις τινὰ ποιεῖν τι Plut.)
τὰ ταῖς ζημίαις ὑπὸ νόμων κατειλημμένα Plat. — предписываемое законами под страхом наказаний;
εὗρε (τὰς σπονδάς) κατειλημμένας Thuc. — он нашел соглашение о перемирии утвержденным
; 11) реже med. постигать (умом), воспринимать, усваивать
ex. (τι διὰ τῆς αἰσθήσεως Plat.; θείῳ ὄμματι τὰ θεῖα Arst.; δικαιοσύνην NT.)
; 12) заставать, застигать, находить
ex. (τοὺς φύλακας ἀμφὴ πῦρ καθημένους Xen.; ἀνεῳγμένην τέν θύραν Plat.; γυνέ ἐπὴ μοιχείᾳ κατειλημμένη NT.)
καταλαβεῖν τινα ἔνδον Plat. — застать кого-л. дома;
κατέλαβε ὃν ἐβούλετο Arst. — он встретил, кого хотел
; 13) постигать, поражать
ex. (νοῦσος, ἥ μιν κατέλαβε Her.)
εἴ τινας ξυμφορὰ καταλαμβάνοι Plat. — если кого-л. постигнет несчастье
; 14) доходить, достигать
ex. (τὸν Ἀντώνιον ἀγγελίαι δύο καταλαμβάνουσιν Plut.)
καταλελάβηκέ με τοῦτο εἰς ὑμέας ἐκφῆναι Her. — я доведен до того, что должен открыть вам это
; 15) тж. med. замечать, обнаруживать
ex. (καταλαβέσθαι ἑαυτὸν ἀμαθέστερόν τινος ὄντα Plat.)
αὐτὸς ἑαυτὸν οὐ κατείληφε γεγονὼς σοφός Plut. — он незаметно для себя стал мудрецом
; 16) med. брать на себя, принимать
ex. (τὰ πρήγματα Her.)
τὰ δὲ ἄλλοι οὐ κατελάβοντο, τουτέων μνήμην ποιήσομαι Her. — то, чего другие не касались, о том я (и) упомяну
; 17) происходить, приключаться, случаться
ex. τὸν πατέρα κατέλαβε πρῆγμα τοιόνδε Her. — с отцом (Деифона) случилось следующее;
εἰ ὑμέας καταλελάβηκε ἀδύνατόν τι βωθέειν Her. — если у вас случится так, что вы не сможете прийти на помощь;
ἢν πόλεμος καταλαβῇ Thuc. — если возникнет война;
πρίν τι ἀνήκεστον ἡμᾶς καταλαβεῖν Thuc. — прежде, чем с нами произойдет нечто непоправимое;
Στησαγόρεα κατέλαβε ἀποθανεῖν ἄπαιδα Her. — вышло так, что Стесагор умер бездетным;
τὰ καταλαβόντα Her. — происшествия, события, τῆς νυκτὸς καταλαβούσης Diod. с наступлением ночи